Yazan Muammer KARABULUT
Ev sahibi Hindistan’ın adı Bharat olduğu G20 zirvesi, 9 ve 10 Eylül tarihlerinde, dünyanın en zengin ve güçlü ülkelerin liderleri KÜRESEL meseleler hakkında görüşmek için bir araya geldi.
Kayseri’nin Erkilet yöresine ait olan, "Tek TEK basaraktan, bade süzerekten, inci dizerekten, gel canım gel aman" oyun havasını anımsatan tekerleme bu sefer de G20 zirvesi önüne TEK DÜNYA, TEK AİLE ve TEK GELECEĞİ katarak gündemine taşıdı.
Aslında yayınladıkları bildiride açıkça DSÖ’nün Tek Sağlık politikasını kabul ettiklerini açıkladılar. Yani büyük hedefleri olan Tek Dünya Hükümeti demek istediler.
1999 da kurulan G20 ülkeleri şu anda küresel gayri safi yurtiçi hasılanın (GSYH) yüzde 80’ini, uluslararası ticaretin yüzde 75’ini ve dünya nüfusunun yaklaşık üçte ikisini oluşturuyor. 2008 yılında itibaren ise her yıl üye ülkelerin liderleri ile toplanmaya karar verdiler. Hiç kuşkusuzu G20 mali açıdan dünyanın en kudretli birliği. Fakat bu yıl mali konuların dışına çıkarak, nerdeyse bütün küresel konuları kapsayan, üstelik açılışında kapanış bildirgesi yayınlayarak dikkatleri üzerine çekti.
Seçilmiş G20 zirvesine katılan liderler halkın iradesine hiçe sayarak küresel paylaşımcıların bütün isteklerini kabul ederek ülkelerine döndüler.
G20 mali yönü ağır basan bir platform olmasına rağmen, aşağıda yayınladıkları belgede, konusu halk sağlığı olan DSÖ ile ilgili mutabakatlar da yer aldı.
Küresel Sağlığın Güçlendirilmesi ve “Tek Sağlık” Yaklaşımının Uygulanması
Aralarında Sağlık Bakanları olmadığı halde, 28. Madde de Evrensel Sağlık Kapsamına ulaşmak, Tek Sağlık yaklaşımını uygulamak, pandemiye hazırlığı artırmak ve mevcut bulaşıcı hastalıklar gözetim sistemlerini güçlendirmek için merkezinde DSÖ olmak üzere küresel sağlık mimarisini güçlendirmeye ve daha dirençli, adil, sürdürülebilir ve kapsayıcı sağlık sistemleri inşa etmeye kararlıyız dediler.
Diğer şıklarında ise;
i. Temel sağlık hizmetlerinin ve sağlık işgücünün güçlendirilmesine ve temel sağlık hizmetlerinin ve sağlık sistemlerinin ideal olarak önümüzdeki 2-3 yıl içinde pandemi öncesi seviyelerden daha iyi bir düzeye getirilmesine odaklanmanın yanı sıra, çocuk felcinin ortadan kaldırılması ve AIDS, tüberküloz, sıtma, hepatit ve su kaynaklı ve diğer bulaşıcı hastalıklar dahil olmak üzere devam eden salgınların sona erdirilmesine yönelik ilerlemeye..
ii. Quadripartite'ın Tek Sağlık Ortak Eylem Planı (2022-2026) tarafından yönlendirilen Tek Sağlık temelli yaklaşımın teşvik edilmesi.
iii. Sağlık sistemlerinin dayanıklılığını artırmak ve MDB'lerle işbirliği içinde iklime dayanıklı ve düşük karbonlu sağlık sistemlerinin geliştirilmesini desteklemek ve DSÖ liderliğindeki İklim ve Sağlık Üzerine Dönüştürücü Eylem İttifakı'nın (ATACH) çalışmalarını desteklemek.
iv. AMR ve antimikrobiyal tüketim sürveyansı yoluyla ilgili ulusal eylem planları dahilinde araştırma ve geliştirme, enfeksiyon önleme ve kontrolün yanı sıra antimikrobiyal yönetim çabaları da dahil olmak üzere Tek Sağlık yaklaşımını izleyerek Antimikrobiyal Direnç (AMR) ile mücadeleyi uygulamak ve önceliklendirmek.
v. Özellikle Düşük ve Orta Gelirli Ülkeler (LMICs), EAGÜ'ler ve SIDS'lerde güvenli, etkili, kalite güvenceli ve uygun fiyatlı aşılara, terapötiklere, teşhislere ve diğer tıbbi karşı önlemlere eşit erişimin kolaylaştırılması.
vi. Mayıs 2024'e kadar pandemik PPR (DSÖ CA+) konusunda iddialı, yasal olarak bağlayıcı bir DSÖ sözleşmesi, anlaşması veya diğer uluslararası araçların yanı sıra Uluslararası Sağlık Tüzüğünün (2005) daha iyi uygulanmasına yönelik değişiklikler için Hükümetlerarası Müzakere Kurulunda (INB) devam eden müzakerelerin başarılı bir şekilde sonuçlanmasını beklemek.
vii. Kanıta dayalı Geleneksel ve Tamamlayıcı Tıbbın sağlık alanındaki potansiyel rolünü kabul edin ve DSÖ'nün küresel ve işbirliği yapan merkezleri ve klinik araştırma kayıtları da dahil olmak üzere bu yöndeki uluslararası çabaları dikkate alın.
viii. LMIC'lerin ve diğer gelişmekte olan ülkelerin etkin katılımıyla, bir ağlar ağı yaklaşımını göz önünde bulundurarak, yerel ve bölgesel Ar-Ge ve üretim kapasitelerinden yararlanarak ve son kilometre dağıtımını güçlendirerek, geçici bir tıbbi karşı önlemler koordinasyon mekanizmasının geliştirilmesi için DSÖ liderliğindeki kapsayıcı istişare sürecini desteklemek. Bu, DSÖ CA+ ile uyumlu olarak uyarlanabilir.
ix. Ruh sağlığı hizmetlerine ve psikososyal desteğe erişimi kapsayıcı bir şekilde teşvik etmek ve iyileştirmek.
x. Dünyadaki uyuşturucu sorununun halk sağlığı boyutunu vurgularken, üretim ve ticareti sekteye uğratmak için bilgi paylaşımı ve kapasite geliştirme de dahil olmak üzere, gereksiz kısıtlamalardan arındırılmış güçlü bir uluslararası narkotikle mücadele işbirliği çağrısında bulunur.
Finans-Sağlık İşbirliği
29. madde, Ortak Finans ve Sağlık Görev Gücü (JFHTF) kapsamında Maliye ve Sağlık Bakanlıkları arasında güçlendirilmiş işbirliği yoluyla pandemi önleme, hazırlık ve müdahale (PPR) için küresel sağlık mimarisini güçlendirme kararlılığımızı sürdürüyoruz. JFHTF kapsamında, düşük gelirli ülkelerin sesini güçlendirdiği için davet edilen kilit bölgesel kuruluşların Görev Gücü toplantılarına katılımını memnuniyetle karşılıyoruz.
Dünya Sağlık Örgütü (WHO), Dünya Bankası, IMF ve Avrupa Yatırım Bankası (EIB) işbirliğiyle oluşturulan Ekonomik Kırılganlıklar ve Riskler Çerçevesi (FEVR) ve pandemilerden kaynaklanan Ekonomik Kırılganlıklar ve Risklere ilişkin ilk Rapor hakkındaki tartışmaları memnuniyetle karşılıyoruz.
Görev Gücü'nü, ülkelere özgü koşulları da dikkate alarak, gelişen pandemi tehditlerine bağlı ekonomik kırılganlıkları ve riskleri düzenli olarak değerlendirmek üzere, çok yıllı çalışma planı boyunca bu Çerçeveyi geliştirmeye devam etmeye çağırıyoruz.
Gelecekteki pandemilere müdahalemizi desteklemek için finans-sağlık sektörünün ortak hazırlığına katkıda bulunacak olan Covid-19 sırasında Finans Sağlık Kurumsal Düzenlemelerinden En İyi Uygulamalar Raporunu memnuniyetle karşılıyoruz. DSÖ ve Dünya Bankası tarafından geliştirilen Pandemi Müdahalesi Finansman Seçenekleri ve Boşluklarının Haritalandırılması Raporunu memnuniyetle karşılıyor ve diğer küresel forumlardaki tartışmaları da dikkate alarak, finansman mekanizmalarının nasıl optimize edilebileceği, daha iyi koordine edilebileceği ve gerektiğinde gerekli finansmanın hızlı ve verimli bir şekilde dağıtılması için uygun şekilde nasıl geliştirilebileceği konusunda daha fazla müzakere yapılmasını bekliyoruz.
Pandemi Fonu tarafından yapılan ilk teklif çağrısının sonuçlandırılmasını memnuniyetle karşılıyor ve ilk Teklif Çağrısından çıkarılan derslere dayalı olarak 2023 yılı sonuna kadar ikinci Teklif Çağrısının yapılmasını bekliyoruz. Yeni bağışçıların ve ortak yatırımların sağlanmasının önemini vurguluyoruz. Görev Gücü'nden 2024 yılında kaydettiği ilerleme hakkında, Maliye ve Sağlık Bakanlarına rapor sunmasını istiyoruz.
Ayrıca G20’de, yalnızca DSÖ değil aynı zamanda iklim değişikliği ve yaptırımları da vardı.
33. madde, İklim değişikliği de dâhil olmak üzere çevresel kriz ve zorlukların ele alınmasına yönelik eylemlerimizi acilen hızlandırmayı taahhüt ediyoruz.
Dijital Ekosistemlerin Teşvik Edilmesi
60. madde, Mevcut tüm dijital araçları ve teknolojileri kullanmaya, güvenli ve dirençli dijital ekosistemleri teşvik etmek ve gezegenimizdeki her vatandaşın finansal olarak dahil edilmesini sağlamak için hiçbir çabadan kaçınmamaya kararlıyız. Bunu desteklemek için biz;
i. Çiftçiler ve Agri-Tech start-up'ları ve MSME'lerden oluşan bir ekosistem tarafından dijital teknolojinin sorumlu, sürdürülebilir ve kapsayıcı kullanımını teşvik etmeyi taahhüt edin.
ii. İlgili veri koruma düzenlemelerine uygun olarak kapsamlı bir dijital sağlık ekosistemi oluşturmak üzere DSÖ tarafından yönetilen bir çerçevede Dijital Sağlık Küresel Girişimi'nin (GIDH) kurulmasını memnuniyetle karşılıyoruz.
Konu başlıkları arasında, yapay zeka ve yine TEK’in devamı olan küresel TEK VERGİ sistemini de yerleştirmişler.
G20 zirvesinin 37 sayfalık belgesi için (bkz) Türkçe (bkz)
Sonuçta G20’nin bu sonuç bildirisine Türkiye’nin katkısı var mı veya yayınlanmadan önce kim okuyup da onay verdi?
Çünkü G20’de Türkiye’nin milli egemenliğini kökünden ilgilendiren bir çok konu var. Dünya Ekonomik Formu, DSÖ’yü takip ederken gözden kaçmaması gereken bir de G20 çıktı.
Neden sonuç bildirgesinin maddeleri yaygın medyada yok?
Son olarak DSÖ’yü pazarlayanların kaleminden çıkarak, G20 bildirisine giren, “Kanıta dayalı Geleneksel ve Tamamlayıcı Tıbbın sağlık alanındaki potansiyel rolünü kabul edin.” ifadesi bile nasıl bir oyun için de olduklarını göstermişlerdir.
Unutmadık, DSÖ hala kaynağı olmayan bir virüsle “pandemi” ilan etti.
