BU EZİDİLER, O YEZİDLER DEĞİL!

Haber Merkezi Midyat / 19 Temmuz 2024

Dini inançlarından dolayı tarih boyunca çeşitli zulüm ve katliamlara maruz kalan Ezidiler vakıf kuruyor.

Asur İmparatorluğu’nun kurulduğu coğrafyada özellikle Midyat bölgesinde günümüzden 4 bin yıl öncesine kadar giden Ezidilik, en eski tek tanrılı dinlerden birisi olarak kabul ediliyor.

Ezidi(*) (Yezidi); Ezidilik inancına tabi kişi olarak tanımlanıyor.

Güneşin doğuşunda şükretmek, batışında ise tekrar doğması için günde iki kez dua yapan Ezidiler, kurdukları Ezidi Tarih ve Kültür Derneği’ni bugünlerde vakfa dönüştürmenin telaşı içindeler.

Türkçe, Arapça ve İngilizce'de, "Yezidi", Kürtçe'de "Ezidi" olarak bilinen topluluk son dönemlerde  inançları nedeniyle terör örgütleri özellikle, Irak-Şam İslam Devleti (IŞİD) örgütü tarafından saldırıya uğradılar. Yaşadıkları katliamlar sonucunda, binlerce kişi, Şengal Dağı’nda mahsur kalarak açlık ve susuzlukla mücadele etti. Uluslararası toplumun ve yerel güçlerin müdahalesiyle bir kısmı kurtarıldı, ancak büyük bir trajedi yaşadılar. IŞİD tarafından kaçırılan kadınlar ve çocuklar köle olarak pazarlarda satıldı ve cinsel şiddete maruz bırakıldı. Tüm bu yaşananlar Ezidiler üzerinde derin yaralar bırakmıştır.

Fakat tüm bu yaşanan  acılara rağmen tarihten gelen varlıklarına tutunmak isteyen Ezidiler, bir kez daha kendilerini dünyaya anlatma ve haklarındaki yanlış algıları yıkma çabası ile Türkiye’de vakıf kuruyorlar.

BU EZİDİLER, O YEZİDLER DEĞİL!

Türkiye’de vakıf kurma hazırlıklarını tamamlayan Ezidiler en çok, Hazreti Muhammed'in torunu Hazreti Hüseyin ve beraberindeki 72 kişinin Kerbela’da şehit edilmesi emrini veren Emevi Sultanı Yezid’le ilişkilendirilmelerine karşı çıkıyor.

Yezidiler, yol göstericileri olarak kabul ettikleri "Yezid bin Ezidiyan" ile Emevi sultanı, "Yezid bin Muaviye" arasında isim benzerliği dışında başka bir ortak nokta olmadığını dile getiriyor.

Yezidiler, Muaviye’nin oğlu "Yezid"in peşinden gitmediklerini, kendilerini, "Allah’a peygambersiz inanan halk" anlamına gelen "Ezdai" olarak adlandırdıklarını ifade ediyorlar.

Irak’taki Kürtler arasında "Ezidi" olarak adlandırılan toplum için Türkçe, Arapça ve İngilizce'de, "Yezidi" ifadesi kullanılıyor. Terminolojik olarak "Ezidi'nin kelime anlamı, "Azda/Allah'ın yarattığı kişilik" demek. Kürtçe'de, Allah'ın diğer bir ismi ise "Yezdan"dır. Bazı tarihçilere göre "Yezidi" kelimesi, Zerdüştlükteki, "Yezata" kelimesinden geliyor. (bkz) 

TARİHİN HİÇBİR DÖNEMİNDE ADINI DAHİ ANMAK İSTEMEDİKLERİ Ş...... TAPMAMIŞLAR!

Ezidilikte, Yahudi, Hristiyanlık ve İslam'da yoldan çıktığı ve kötülüğün simgesi olduğuna inanılan İblis adlı meleğin kutsal ve iyi bir melek olduğuna inanılıyor. Ezidiler, "Tanrı tarafından seçilmiş" bir halk olduklarına inanıyor ve birçoğu Şeyh Adi’nin vahiy aldığını kabul ediyor. Ezidilik, genellikle “Melek Taus” olarak bilinen ana ilahî figürün etrafında şekilleniyor. Melek Taus, Ezidilerin Tanrı’yı temsil eden ve yaratıcılığın sembolü olarak kabul ettiği bir melek olarak görülür. Ancak, Ezidilikte Melek Taus’un sembolizmi diğer monotheistik dinlerden farklıdır ve bazen yanlış anlaşılabilir. Ezidiler için Melek Taus, iyilik ve kötülük arasındaki dengeyi temsil eder ve inançlarında önemli bir yer tutar. Bu yüzden "ş....." adını hiç kullanmıyorlar. Kendilerinin Kürtçede Xebera xırap veya Türkçe'de ş..... tapanlar" olarak anılmasını da reddediyorlar.

MİSYONERLİK FAALİYETİ OLMAYAN, “SIR DİN”

Ezidiliğin bir "sır" dini olması, dini yaymanın yasak ve misyonerliğe kapalı oluşundan kaynaklanmakta. Cemaat dışındaki kişilere dini bilgi vermiyorlar, sonradan da Ezidi olunmuyor. Ateş, güneş, hava suyun kutsal sayıldığı Ezidi dininden çıkmak ve başka dinlere girmekte günah sayıldığı gibi başka dine mensup kişilerle evlenmek de kabul görmüyor.

Ezidilerin ibadetleri genellikle tapınaklarda veya kutsal mekanlarda gerçekleştirilir ki; bunlar genellikle, “Ezidi evi” olarak adlandırılan ibadet yerleridir. Ezidilikte dini liderlik, “Baba Şeyh” olarak bilinen bir figür tarafından temsil edilir. Baba Şeyh, topluluğun dini lideri ve rehberidir ve Ezidiler için önemli bir otorite konumundadır.

En fazla Ezidi nüfusunun Almanya’da olduğu bilinirken(100 bin), Türkiye'de Batman, Diyarbakır, Gaziantep, Mardin ve Şanlıurfa illerinde ikamet eden Ezidi nüfusunun 80 bin olup, dünyadaki nüfusunise 800 bin civarında olduğu tahmin ediliyor.

Türkiye’de Şahap AKBULUT başkanlığında kurulan Ezidi Tarih ve Kültür Derneği yine AKBULUT başkanlığında vakıf kurma çalışmalarını da tamamladı. Ezidiler Türkiye’de kurdukları, “Ezidi Vakfı” "sır dinleri", kendi içinde yaşadıkları derin mistisizmi  ve  gelenekleri ile yeniden dünyanın gündemine girecek gibi görünüyor.

Mardin Sivil Toplum Müdürü ile Ezidi Tarih ve Kültür Derneği Yönetim Kurulu Üyeleri

Ezidi Tarih ve Kültür Derneği Yönetim Kurulu Üyeleri ve Başkanı Şahap AKBULUT, Midyat Belediye Başkanı Veysi Şahin ile birlikte

(*) Dernek ve Vakıfların isminde Yezidi yerine, “Ezidi” ismini kullandıkları için haber de “EZİDİ” kullanılmıştır.