Bilindiği üzere coronavirüs aşısı olmak zorunlu değildir. Buna karşın Bakanlıkça hazırlandığı anlaşılan "covid19 pandemi aşı tebligatı" (Bakanlığın amblemi olan Kodu:SC.FR.04 yayın tarihi:13.01.2021 olan) başlıklı bir belgede,
"... korunma amaçlı covid19 aşısı yaptırmadığınız tespit edilmiştir. Bu nedenle tesisimize yetkili teftiş kurumları tarafından yapılacak denetimde ... hastane yönetimine verilebilecek idari para cezasının şahsınıza rücu ettirileceğinin bilinmesi hususunu...hastane yönetimi ile herhangi bir yargısal uyuşmazlık yaşamanız durumunda tüm sorumluluğun şahsınızda olduğu hususunu bilgilerinize rica ve tebliğ ederim" denilerek tebliğ edilen personel ve tebliğ eden başhekim / işveren imzalı bir belgenin aşı vurdurmak istemeyen sağlık çalışanlarına imzalatılmak üzere hazırlandığı anlaşılıyor.
Aşı vurdurmak zorunlu olmadığına göre, zorunlu olunmayan bir hakkın kullanılması nedeniyle bu içerikte bir belgenin imzalatılmasının kanuna aykırı olacağı açıktır.
Bakanlığın hazırladığı aşı rıza belgesinde görüleceği üzere "... sağlık personeli tarafından oluşabilecek risk ve tehlikeler konusunda gerekli danışmanlık hizmeti verilmiştir. Bu riskler ve tehlikeler hakkında bilgilendirildiğim ve aydınlatıldığım halde kendi özgür irademle aşımın/izlemimin yapılmasına izin veriyorum..." ifadesi yazmaktadır. Bu içerikte bir belgenin imzalanmasının zorla olamayacağı gayet açıktır.
Kişinin bilgilendirilip aydınlatıldıktan sonra özgür iradesi ile aşı yaptırmama yönündeki kararına saygı duyulmalıdır. Baskı anlamına gelebilecek nitelikte dolaylıda olsa her hangi bir yaptırıma veya muameleye tabi tutulamaz. Kişinin iradesini etki ve baskı altında tutarak, tazminatla korkutarak veya başkaca nedenlerle zorlamak, iradesine fesat karıştırmak ahlaki olmayacağı gibi kanuna da aykırı olacağı açıktır. Aksi şekilde özgür iradeden ve gönüllülükten bahsedilemez.
Anayasa madde 17 hükmü, kişinin dokunulmazlığı ile maddi ve manevi varlığını koruma ve geliştirme hakkını tanıyarak, tıbbi zorunluluklar ve kanunda yazılı haller dışında vücut bütünlüğüne dokunulamayacağına ve rızası alınmadan bilimsel ve tıbbi deneylere tabi tutulamayacağına amirdir.
Sinovac virüs aşısının faz3 denemeleri yapılıyor olup henüz ruhsat almadığından, her ne kadar acil kullanım onayı verilmiş olsa da, tıbbi deney aşamasındadır.
TCK m. 90 hükmü ile bilimsel deneyin cezai sorumluluğun oluşmaması için rızanın hangi koşullar içinde alınacağı belirtilerek, deneyin mahiyet ve sonuçları hakkında yeterli bilgilendirmeye dayalı olarak açıklanan rızanın yazılı olması gerekmektedir. Bu durumda rıza vermemek de bir hak olup, bu kararın değişmesi için kişiye baskı yapılması düşünülemez.
Bakanlığın hastahanelerdeki bu uygulaması kanuna ve anayasa aykırı olup derhal durdurulmalıdır. Tutulmuş tutanakların hukuki geçerliliği yoktur.
Ayrıca belirtmek isterim ki, bir ilimize ait 23.12.2020 tarihli İl Umumi Hıfzısıhha Meclis kararında; "Sağlık bakanlığının belirlemiş olduğu risk gruplarına ilaveten ... aşağıda belirtilen sektörlerde çalışanlara 3. aşamada covid19 aşısı uygulanması kurulumuzca uygun görülmüştür.... Bu sektörde çalışanlara ait TC kimlik numaralarının Sağlık Bakanlığı .... Dairesi başkanlığına iletilmek üzere İl Sağlık Müdürlüğünün talebi ile ilgili kuruluşlardan alınmasına... " şeklinde karar verilmiştir. Banka, ptt, kargo, AVM çalışanları ile berberler, market, bakkal, manav, pazarcı ve hal esnafı gibi çalışanların sayılarak risk grubunda oldukları ve aşılanmada öncelik tanınacağı kararlaştırılmıştır.
Böylece çalışanların kimlik bilgilerinin istenilmesi ile işverenlere, işçilerin aşılanmasının sağlanması yükümlülüğü getirileceği anlaşılıyor. Bu durumda işverenlerin, işçileri çalışıyorsanız aşı olmak zorundasınız şeklinde dolaylı olarak baskı altına alabileceği ihtimal olarak görülebilir. Dolayısıyla Bakanlığın özel sektörde dahil hiç kimseye aşı yapılması zorunlu imiş gibi baskı sayılabilecek nitelikte bir anlayışa meydan vermeyecek uygulama içine girmesi beklenir ve gerekir.
