ANLAYANA SİVRİSİNEK SAZ

Yazan Abdurrahman DİLİPAK 

Bugün Sivrisinekler üzerinde bu deney bugün hayvanlar üzerinde yapılıyorsa, bir adım sonrasında insanlar üzerinde yapılacak demektir. Şişşşt kimse duymasın, sadece “Transbireyler” üretmemiş bunları, “Transgenik sivrisinekler” de üretmişler. Transgenik tohumlar üretmedik mi. Ne dişi ne erkek, cinsiyetsiz, hibrit, yoksa bu kadar “Gender” nereden peydahlandı.

“Aedesaegypti” türüne ait eril sineklerde yapılan bir gen düzenlemesi çalışmalarına transgenik sivrisinekler üzerinde gen çalışmasının 1. Fazı Tem 2012’de tamamlanmış. Biz uyumuşuz tabii. Bilim birileri için bir din olduğu için burada bir hata söz konusu olamaz. Eylül 2019’da bize şöyle dediler: Görünüşte plan basitti: Sivrisineklerin genleri değiştirilecek ve bu sayede soyları hemen yok olacak; bu sivrisinekler doğada hastalık yayan diğer sivrisineklerin yerini alacak. Böylece sıtma hastalığı da sona erecekti.

Oxitec adlı biyoteknoloji firmasının yürüttüğü projede, genetiğiyle oynanmış milyonlarca erkek sivrisinek, kana ihtiyaç duydukları için insanlara saldırıyorlardı. Onlar artık kan emmeyecek,meyve özü ile beslenecekler ve baskın karakter olarak erkek ırkı sivrisineklerle popülasyon kontrol edilecek.

Şimdilik 750 milyon sivrisinek ordusu, harekete geçmek için emir bekliyor. Sivrisinekleri kontrol eden akıl, çekirge, karga sürülerini de kontrol edebilir ya da bakterileri, virüsleri de. Sivrisinek bu anlamda kritik bir örnektir.

Daha önce de, Brezilya'da biyologlar Zika salgınına karşı genetiği değiştirilmiş milyonlarca sivrisineği doğaya salmışlardı. Aedesaegypti aslında Zika, çikungunya, Dang humması ve sarı humma gibi tehlikeli hastalıkları yayan bir sivrisinek türü. Dişi sivrisinekler insanları ısırıyor çünkü yumurtlayabilmeleri için kana ihtiyaçları var. Şimdi doğaya bırakılması planlanan genetiğiyle oynanmış erkek sivrisineklerin dişilerle çiftleşmesi umuluyor.

Genetikleri değiştirilen erkek sivrisineklerin taşıdığı bir protein yeni doğan bütün dişi sivrisineklerin yumurtlama yani insanları ısırma çağına gelmeden ölmesine sebep oluyor. Buna karşılık sadece çiçek özleriyle beslenen erkek sivrisinekler genlerini yeni erkeklere geçirerek hayatta kalıyor. Florida Keys Sivrisinek Kontrol Bölgesi yetkilileri, 750 milyon genetiği değiştirilmiş sivrisineğin iki yıllık bir süreye yayılarak doğaya salınmasına nihai onayı verdi. Plana karşı çıkan bir grup Change.org üzerinden 250 bine yakın imza topladı ve Oxitec şirketini "ABD'yi mutasyona uğratılmış böceklerin deneme alanı haline getirmekle" suçluyor.

Projeye yeşil ışık yakılması çevre gruplarının sert tepkisiyle karşılaştı. Bir grup projeyi "Jurrasic Park deneyi" diye tanımladı. Çevreciler genetiğiyle oynanmış yeni sivrisinek türünün, ekosisteme zarar verebileceği ve sinek ilaçlarına dayanıklı yeni hibrit türlerin ortaya çıkmasına sebep olabileceği uyarılarında bulunuyorlar. Bundan sonraki hedef Teksas. Bazı kaynaklar daha önce milyarlarca sivrisineğin doğaya salındığını iddia ediyorlar. Ve bu uygulamamanın diğer canlılar üzerinde denenmesi halinde ekosistemin bundan büyük zarar görebileceğini belirtiyorlar.

Brezilya’daki vahşi sivrisinekler, genleri değiştirilmiş olan bu popülasyonla çiftleştiler ve vahşi sivrisineklerden daha dirençli olan yeni bir melez sınıf meydana getirdiler iddiası var. Resmi izinlerde Afrika’daki çocuk ölümlerinden, bir çok hastalığın önlenmesine ve tarım zararlılarına karşı yeni ufukların açılmasına kadar bir çok faydadan söz ediyorlar.

En çok eleştiri, Sivrisinekler üzerindeki bu deneyin, daha alt grup da ve daha üst gruptaki canlılarda denenmesi halinde, eko sistem ve sonuçta insan ve hayvanların fıtratları üzerinde kontrol dışı tehlikeli bir etkisinin canlı hayatın geleceği üzerinde tehlikeli bir süreci tetikleyebileceği endişesi.

Korkunun nihai hedefinde, sivrisineklerin başına gelenlerin insanların da başına gelme tehlikesi.

Anlayana sivrisinek saz, anlamayacağa davul zurna az.