Ayaklarımızın altında akıllara durgunluk veren gizli bir dünya ve geleceğimiz var!
5gvirusnews Haber Merkezi İstanbul / 7 Mayıs 2022
Aşık Veysel Şatıroğlu’nun, “Benim sadık yarim kara topraktır” diye başlayan dizleri bugün dünyamızın en önemli hazinesi durumunda.
Dünya’daki TOPRAK yazımızın ortaya çıkmasının nedeni, Guardian köşe yazarı ve Feral, The Age of Consent ve Out of the Wreckage, a New Politics for an Age of Crisis’in de yazarı olan George Monbiot’dur. (bkz)
Ay’a gittik geldik toprak aldık, şimdi sıra Mars’ta diyerek henüz bir avuç torak gösteremeyenlere, metaverse ile insanlarla dalga geçenlere, yine nesnelerin interneti 5G de uzayda dolaşacaklarını iddia edenlere önce bastığınız toprağa bakın diyoruz.
Şehir yaşamında nerdeyse görmediğimiz, bulduğumuzda da üstüne basmaktan çekinmediğimiz, o toprağı ne kadar biliyoruz? - %1’ni dahi bilmiyoruz…
Ayaklarımızın altı o kadar şaşırtıcı bir ekosistem ki hayal gücümüzün sınırlarını zorluyor. Bir yağmur ormanı veya bir mercan resifi(*) kadar çeşitlidir. Yiyeceklerimizin %99'u için ona bağımlıyız , ancak onu da pek bilmiyoruz.
Dünyanın Orta enlemleri ki Türkiye’de dahil bir metrekarelik bozulmamış zeminin altında birkaç yüz bin küçük hayvan yaşayabilir. Ait oldukları türlerin yaklaşık %90'ı henüz isimlendirilmemiştir. Bu toprağın bir gramı -bir çay kaşığından daha az -yaklaşık bir kilometre mantar lifi içerir .
Güçlü bir mercekle bir toprak yığınını ilk incelediğinde, gördüklerinize zar zor inanabilirsiniz. Odak uzaklığını bulduğun anda canlılar da görünmeye başlar. Hemen onlarca şekil ve büyüklükteki yay kuyruklarını -böceklere benzeyen minik hayvanlar- görünür. Yuvarlak, yengeç akarları her yerdedir; bazı topraklarda her metrekarede belki de yarım milyon vardır.
Ancak toprağın çeşitliliğinden ve bolluğundan daha da çarpıcı olan şey, toprağın gerçekte ne olduğu sorusudur. Çoğu insan, onu, donuk bir yer üstü kaya ve ölü bitki kütlesi olarak görür. Ancak TOPRAK, bir eşekarısı yuvası veya bir kunduz barajı gibi, canlıların hayatta kalmalarını sağlamak için inşa ettikleri biyolojik bir yapıdır.
TOPRAKTA mikroplar, mineral parçacıklarını birbirine yapıştırır, su, oksijen ve besinlerin geçtiği gözenekler vardır. Yarattıkları karbondan çimentolar yaparlar. Oluşturdukları küçük kümeler, topraktaki hayvanların daha büyük labirentler inşa etmek için kullandıkları bloklar haline gelir.
Toprak fraktal (**) olarak ölçeklenir, bu da yapısının büyütmeden bağımsız olarak tutarlı olduğu anlamına gelir. Bakteriler, mantarlar, bitkiler ve toprak hayvanları, bilinçsizce birlikte çalışarak, ölçülemeyecek kadar karmaşık, sonsuz bir şekilde dallara ayrılan bir mimari inşa eder. Bu biyolojik yapı, toprağın kuraklık ve sele karşı direncini açıklamaya yardımcı olur: eğer sadece bir madde yığını olsaydı, süpürülürdü. (bkz)
Bitkiler , fotosentez yoluyla ürettikleri tüm şekerlerin %11 ila %40'ını toprağa verirler. Onları yanlışlıkla sızdırmazlar. Onları kasıtlı olarak toprağa pompalarlar. Daha da tuhafı, onları salıvermeden önce, bu şekerlerin bazılarını muazzam karmaşıklıkta bileşiklere dönüştürürler.
Bu karmaşık kimyasallar , bitkinin köklerini çevreleyen ve rizosfer olarak adlandırılan bölgeye pompalanır. İlişkilerini oluşturmak ve yönetmek için serbest bırakılırlar.
TOPRAK KOKUSU
Toprak bakteri doludur. Toprak kokusu, ürettikleri bileşiklerin kokusudur. Çoğu köşede, çoğu zaman, kendilerini uyandıracak mesajlar için askıya alınmış bir animasyonda beklerler. Bu mesajlar bitkinin saldığı kimyasallardır. Bitkiler, yalnızca konuşmak istedikleri mikropların anlayabileceği karmaşık bir kimyasal dil kullanır. Yağmur yağdığında bu koku kendini çok daha fazla hissettirir. Çünkü yağmur yağdığında, toprağın içindeki bu sporlar yağmur damlalarının etkisiyle havalanır.
İnsan anne sütü, amacı bebeği değil, bebeğin bağırsaklarındaki bakterileri beslemek olan oligosakkarit adı verilen şekerleri içermesi gibi, genç bitkiler de yeni mikrobiyomlarını beslemek ve geliştirmek için toprağa büyük miktarlarda sakaroz salarlar. Tıpkı bağırsaklarımızda yaşayan bakterilerin istilacı patojenleri yendiği ve onlara saldırdığı gibi rizosferdeki dost mikroplar da kökün etrafında bir savunma halkası oluşturur. Kolondaki bakterilerin bağışıklık hücrelerimizi eğitmesi ve vücudumuzun savunma sistemlerini tetikleyen kimyasal mesajlar göndermesi gibi, bitkinin bağışıklık sistemi de rizosferdeki bakteriler tarafından eğitilir ve hazırlanır .
Toprak göze bir yağmur ormanı ya da mercan resifi kadar güzel gelmeyebilir, ama onu bir kez anlamaya başladığınızda, zihniniz için de güzelleşmeye başlar ve hayat bulur.
Toprağın özeti; Sadece bir avuç sağlıklı toprakta , dünyadaki insanlardan daha fazla mikroorganizma var. Ne yazık ki altımızdaki bu karmaşık varlık ağını daha yeni anlamaya başlıyoruz .
(*) Resif; Denizcilik terminolojisinde kaya, kum ve deniz canlıların birikimiyle birlikte suyun cezir halindeyken altı kulaç veya daha az derinlikli sığ alanlarında oluşmuş su altı yüzey yapılarıdır.
(**) Fraktal; Matematikte, çoğunlukla kendine benzeme veya oransal kırılma özelliği gösteren karmaşık geometrik şekillerin ortak adıdır.